23 Νοεμβρίου 1976: Το αεροσκάφος YS-11 της Ολυμπιακής Αεροπορίας με όνομα «Νήσος Μήλος» προσκρούει στο όρος Σαραντάπορο έξω από την Κοζάνη. Οι κάτοικοι του κοντινού χωριού «Μεταξάς» σπεύδουν στο άγριο βουνό για να αναζητήσουν επιζώντες. Ανάμεσά τους ο ιερέας Κώστας Παπαγιάννης και ο εργαζόμενος λατομείου Γιάννης Γκουτζιώτης. Οι δυο τους εντοπίζουν μέσα σε άσχημες καιρικές συνθήκες τα συντρίμμια του ελικοφόρου αεροσκάφους και τους πενήντα νεκρούς, πλήρωμα και επιβαίνοντες. Ένας από τους επιβάτες είναι ο Αναστάσιος Σαρίδης, έμπορος στο επάγγελμα. Όταν έφυγε από το σπίτι του νωρίς το πρωί εκείνης της μέρας αποχαιρέτησε την σύζυγό του και τον μοναχογιό του Χάρη ηλικίας ενός έτους.
23 Νοεμβρίου 2015: Ο Χάρης είναι πλέον 40 ετών και για πρώτη φορά βρίσκεται στο σημείο που άφησε την τελευταία του πνοή ο πατέρας του. Συνοδεύεται από την σύζυγό του Βίκυ και τον παπά Κώστα. 39 χρόνια μετά την συντριβή ο Χάρης ανοίγει την ψυχή του και μοιράζεται τις σκέψεις του. Διψά για πληροφορίες και λεπτομέρειες εκείνου του πρωινού από τον παπά Κώστα ο οποίος προσπαθεί να μην ανοίξει με τα λόγια του την βαθιά πληγή του 40χρονου νέου.
20 Ιουνίου 2020: Η ιστορία που ακολουθεί, γίνεται το αντικείμενο διπλωματικής εργασίας με θέμα «Τα ψηφιακά εργαλεία στην υπηρεσία της αφηγηματικής δημοσιογραφίας». Οι συνεντεύξεις του παπά Κώστα και του Χάρη Σαρίδη πάρθηκαν στις 23 Νοεμβρίου 2015 και επικαιροποιήθηκαν στα τέλη Μαΐου 2020. Η συνέντευξη του Γιάννη Γκουτζιώτη πάρθηκε την ίδια μέρα. Τρία χρόνια μετά πέθανε και θάφτηκε στο νεκροταφείο του Μεταξά, δίπλα από ένα τάφο ενός επιβάτη του YS-11 που δεν αναγνωρίστηκε ποτέ.
Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ
«Δεν μπορούσα σε καμία περίπτωση να φανταστώ πως θα βρισκόμουν εδώ αυτή τη μέρα, αυτή την ώρα» μονολόγησε ο Χάρης με βουρκωμένα μάτια. Είχαν περάσει 39 χρόνια από τον θάνατο του πατέρα του στο αεροπορικό δυστύχημα της Ολυμπιακής, όταν το YS-11 προσέκρουσε στις 9:37 το πρωί στην βορειοδυτική πλευρά του Σαρανταπόρου, λίγα χιλιόμετρα έξω από το ορεινό χωριό Μεταξάς Κοζάνης. Ο Χάρης πάτησε για πρώτη φορά το πόδι του στο σημείο που έπεσε το αεροσκάφος και μέσα στο μυαλό του οι σκέψεις που του προκαλούσαν ταχυπαλμία και μούδιασμα, περιλάμβαναν χιλιάδες κινηματογραφικά καρέ με πρωταγωνιστή τον πατέρα του Αναστάσιο.
Είχε έρθει από το προηγούμενο βράδυ στην Κοζάνη από την Αθήνα με μοναδικό στόχο να επισκεφθεί το σημείο του δυστυχήματος, στο οποίο έχασαν τη ζωή τους 50 άνθρωποι. Στο πλευρό του και η σύζυγός του Βίκυ, η οποία με έκπληξη είχε ακούσει την επιθυμία του άντρα της να δει το μέρος όπου άφησε την τελευταία του πνοή ο πατέρας του. «Ποτέ δεν μιλούσε για τον πατέρα του. Έμαθα γι’ αυτόν ελάχιστα όταν πρωτογνωριστήκαμε και από τότε κατάλαβα πως ήταν ένα «απαγορευμένο θέμα» συνεπώς και δεν το συζητήσαμε ποτέ. Ένα μήνα πριν μου ανακοίνωσε ότι αποφάσισε να έρθει μετά από μια δημοσιογραφική έρευνα που αναδημοσίευσε σε ένα αεροπορικό φόρουμ πιλότων και εργαζομένων στην αεροπορία» είπε η Βίκυ με ύφος που έδειχνε πως απορούσε ακόμη για την απόφαση του Χάρη.
Δώσαμε ραντεβού το επόμενο πρωί στις 7 για να ανέβουμε όλοι μαζί στο βουνό. Η διαδρομή μέχρι το χωριό Μεταξάς διαρκεί περίπου 45 λεπτά και από εκεί σε περίπου άλλο τόσο βρίσκεσαι στο σημείο που είναι λες και άνοιξε η γη για να υποδεχτεί τα συντρίμμια του YS-11 εκείνο το πρωινό του 1976. Ενώ γύρω σου η άγρια ερημιά του βουνού κυριαρχεί στο οροπέδιο, στο συγκεκριμένο σημείο υπάρχει πράσινο και χαμηλή βλάστηση και προστατεύεσαι από τον αέρα που ξυρίζει ότι βρει. Στο βόρειο τμήμα υπάρχει μια μισοτελειωμένη εκκλησία. Στον εξωτερικό της τοίχο διακρίνει κανείς με δυσκολία τα γράμματα της επιγραφής από την ταλαιπωρία του χρόνου. Ο Χάρης στάθηκε μπροστά στην επιγραφή: «Ψάχνω να βρω το όνομα του πατέρα μου. Είναι η λίστα των νεκρών. Δεν υπάρχει, γιατί..» μονολογεί με παράπονο. «Υπάρχει Χάρη, αλλά είναι σβησμένο από την πάροδο του χρόνου» τον παρηγόρησε η Βίκυ.
Ο Χάρης έσκυψε το κεφάλι και το μάτι του έπεσε σε μια τσιμεντένια πλάκα στη βάση της επιγραφής, η οποία έδειχνε πως μπορεί να μετακινηθεί. Η άκρη της ήταν σπασμένη και το σκουριασμένο σίδερο του σκελετού της μαρτυρούσε την ηλικία της. Άναψε τον φακό του κινητού του και φώτισε τον σκοτεινό θάλαμο. «Αγόρι μου πρόσεχε εκεί» ακούστηκε η φωνή του παπά Κώστα που είχαμε πάρει μαζί από το χωριό. Ήταν ο ιερέας του χωριού Μεταξάς. ο οποίος ήταν από τους πρώτους που βρήκαν το αεροσκάφος μέσα στην ομίχλη εκείνο το πρωινό του Νοέμβρη. Ο Χάρης του ζήτησε να τελέσει ένα τρισάγιο στη μνήμη των νεκρών, ενώ νωρίτερα, μέσα στο αυτοκίνητο κατά τη διάρκεια της διαδρομής, τον είχε βομβαρδίσει με ερωτήσεις για εκείνη τη μέρα.
Τη φωνή του παπά Κώστα έκοψε η απότομη κίνηση του Χάρη προς τα πίσω. Το ύφος του ήταν τρομαγμένο και το κινητό του έπεσε από τα χέρια. Που να ήξερε πως ο μικρός θάλαμος που έβλεπε ήταν ο πρόχειρος χώρος που αποθηκεύτηκαν άναρχα τα οστά, τα ρούχα και ότι απέμεινε από τους επιβάτες του μοιραίου αεροσκάφους. «Δεν πρόλαβα να στο πω συγχώρα με παιδί μου» είπε ο παπά Κώστας του Χάρη. Στο μυαλό του οι σκέψεις και οι υποθέσεις αναλύονταν κατά δεκάδες με την εικόνα του νεκρού πατέρα του να κυριαρχεί, έχοντας μια αίσθηση πως κάτι από αυτόν μπορεί και να βρισκόταν κάτω από την τσιμεντένια πλάκα. Ήθελε να σηκώσει το βαρύ καπάκι στο δευτερόλεπτο και να ψάξει να βρει κάτι που θα μπορούσε να υπάρχει ακόμα από εκείνον. Η αναγνώριση του πτώματος έγινε από την ετικέτα του πουκαμίσου που φορούσε. Δεν υπήρχαν τότε τα σημερινά μέσα.
«Είμαι από τους πρώτους που είχα φτάσει εδώ» μας είπε ο ιερέας. «Μαζί με περίπου δέκα συγχωριανούς φτάσαμε εκείνο το πρωινό για να αναζητήσουμε το αεροπλάνο. Η ομίχλη πυκνή και το κρύο μαχαιριά. Όταν χτύπησε το τηλέφωνο του καφενείου και μας είπαν ότι έπεσε αεροπλάνο και πρέπει να βοηθήσουμε, δεν φανταστήκαμε τι θα συναντούσαμε αργότερα. Όπως φυσούσε ο βοριάς ερχόταν στα ρουθούνια μας μυρωδιά καμένης σάρκας και καυσίμου, μυρωδιά που στέριωνε στα ρουθούνια. Μέσα στην ομίχλη είδα μια γραμμή από φλόγες στο έδαφος και έτρεξα μαζί με έναν ακόμη για να δούμε τι γίνεται. Όσο πλησιάζαμε βλέπαμε βαλίτσες, ρούχα, χαρτιά να ανεμίζουν και ακολουθώντας την πύρινη γραμμή φτάσαμε εδώ. Ήταν σαν άνοιξα την πόρτα της κόλασης. Μετά η ομίχλη διαλύθηκε ως δια μαγείας, λες και περίμενε να γίνει πρώτα το κακό» διηγήθηκε με τρεμάμενη φωνή ο παπά Κώστας.
Ο Χάρης τον άκουσε προσεκτικά, διψώντας να ρουφήξει την ιστορία του ιερέα. Ήταν ο πρώτος άνθρωπος που συνάντησε στη ζωή του και ήξερε τόσα γι’ αυτό που σημάδεψε την οικογένειά του και στοίχισε την ζωή του πατέρα του. «Παπά Κώστα υπήρχε περίπτωση να ήταν κάποιος ζωντανός» τον ρώτησε ευθέως. «Παιδί μου μην βασανίζεσαι. Εκείνο το πρωί η κόλαση βγήκε στην γη» του απάντησε, ακουμπώντας τον στοργικά στον ώμο. «Τι συνάντησες όταν έφτασες εδώ» επέμεινε ο Χάρης. «Μόνο πτώματα και μαυρίλα. Κάποιοι καίγονταν ακόμη. Κάποιοι άλλοι δεν φαίνονταν χτυπημένοι, αλλά κείτονταν ήρεμοι στο έδαφος. Και οι περισσότεροι ήταν στοιβαγμένοι ο ένας πάνω στον άλλον, σαν αγκαλιασμένοι. Λες και ήξεραν τι τους περίμενε» εξιστόρησε τα όσα θυμόταν με τρεμάμενη φωνή. Ο Χάρης κοίταξε τον ουρανό και έκλεισε τα μάτια. Κανείς μας δεν τόλμησε να πει κουβέντα. Η Βίκυ μόνο τον αγκάλιασε.
23/11/1976 ώρα 08:35, το «Νήσος Μήλος» απογειώνεται από το αεροδρόμιο του Ελληνικού
09:18 το αεροσκάφος περνά κοντά από το αεροδρόμιο της Λάρισας και δυο λεπτά αργότερα, αναφέρει πως βρίσκεται 10 μίλια βόρεια της Λάρισας
09.37 το αεροπλάνο συντρίβεται φλεγόμενο σε υψόμετρο 4.190 ποδών.
23/11/1976 ώρα 08:35, το «Νήσος Μήλος» απογειώνεται από το αεροδρόμιο του Ελληνικού
09:18 το αεροσκάφος περνά κοντά από το αεροδρόμιο της Λάρισας και δυο λεπτά αργότερα, αναφέρει πως βρίσκεται 10 μίλια βόρεια της Λάρισας
09.37 το αεροπλάνο συντρίβεται φλεγόμενο σε υψόμετρο 4.190 ποδών.
Το δικινητήριο αεροσκάφος της Ολυμπιακής Αεροπορίας τύπου YS-11A με στοιχεία νηολογίου SX-BBR και όνομα «Νήσος Μήλος» απογειώθηκε στις 08:35, ώρα τοπική, από το αεροδρόμιο του Ελληνικού. Τελικός του προορισμός ήταν το αεροδρόμιο Φίλιππος της Κοζάνης με ενδιάμεσο σταθμό τη Λάρισα.
Στο πιλοτήριο του καινούργιου αεροσκάφους (παραλήφθηκε το 1971 από την Ολυμπιακή) βρίσκονταν ο έμπειρος κυβερνήτης και πρώην ιπτάμενος της πολεμικής αεροπορίας Κωνσταντίνος Σκιαδάς με συγκυβερνήτη το Νικόλαο Τάρναρη. Μαζί τους στην καμπίνα επιβατών πετούσαν οι ιπτάμενοι συνοδοί Σταματία Σταθοπούλου και Γεωργία Τσουκαντά, οι οποίες είχαν ήδη ξεκινήσει να ετοιμάζουν το πρωινό, μόλις το αεροσκάφος οριζοντίωσε στα 10.000 πόδια.
Οι χειριστές είχαν ενημερωθεί από την επιμελητεία των πτήσεων της Ολυμπιακής κατά την πρωινή ενημέρωση ότι στη Λάρισα και στην Κοζάνη οι νεφώσεις εκείνο το πρωινό είχαν την «τιμητική» τους και πως η θερμοκρασία στην Κοζάνη ήταν κοντά στους 5 βαθμούς Κελσίου, δηλαδή «σε φυσιολογικά για την εποχή επίπεδα». Δύο λεπτά πριν τις 9 το πρωί, το πλήρωμα επικοινωνεί με τον πύργο ελέγχου της Λάρισας και ζητά πλήρες μετεωρολογικό δελτίο τόσο για τη Λάρισα όσο και για την Κοζάνη:
- Λάρισα καλημέρα, η Ολυμπιακή 830, επίπεδο πτήσεως 100, αναφέρατε καιρικές συνθήκες…
- Ολυμπιακή 830 καλημέρα, καιρός νεφελώδης, νέφη στα 4/8, ορατότητα 150 μέτρα, άπνοια, βαρομετρική πίεση 29,63, η θερμοκρασία στο έδαφος στους 8 βαθμούς Κελσίου, αναμείνατε για το μετεωρολογικό της Κοζάνης…
- Ελήφθη η Ολυμπιακή 830 κατερχόμενοι για τα 8000 και εν συνεχεία για τα 6000, η βάση των νεφών άνω των 10.000 ποδών
Το έμπειρο πλήρωμα καταλαβαίνει γρήγορα ότι έτσι όπως ήταν τα πράγματα, η προσγείωση στο αεροδρόμιο της Λάρισας θα ήταν από δύσκολη έως αδύνατη. Παρόλα αυτά συνεχίζει την προσέγγιση εξ όψεως λόγω καιρού και αν τα πράγματα ήταν καλύτερα σε περίπου 25 λεπτά που θα έφτανε εκεί, θα επιχειρούσε προσγείωση. Στις 09:07 η Λάρισα μεταβιβάζει το δελτίο καιρού του αεροδρομίου της Κοζάνης:
- Ολυμπιακή 830 ο καιρός στην Κοζάνη νεφοσκεπής 8/8 AC8000 πόδια, 6-8 SCU 3500 πόδια, 2/8 ST 1500 πόδια, θερμοκρασία εδάφους 60C, βαρομετρική 29,62 ορατότητα 8 – 10 χιλιόμετρα, άνεμος 10 κόμβοι…
- Ευχαριστούμε Λάρισα, ελήφθη ο καιρός από Ολυμπιακή 830, να διαβιβασθεί στην Κοζάνη ότι συνεχίζουμε για εκεί
απαντά το πλήρωμα από το YS-11A, το οποίο εκείνη την ώρα βρισκόταν πάνω από τον ραδιοφάρο της Αγχιάλου και σε 15 λεπτά θα έφθανε στην Λάρισα. Στις 09:18 το αεροσκάφος περνά κοντά από το αεροδρόμιο της Λάρισας και δυο λεπτά αργότερα, αναφέρει πως βρίσκεται 10 μίλια βόρεια της Λάρισας και πως γυρίζει στη συχνότητα της Κοζάνης:
- Φίλιππε καλημέρα η Ολυμπιακή 830. Διαβιβάστε το μετεωρολογικό…
- Ολυμπιακή 830 καλημέρα σας, 2/8 ST 1500 πόδια, 7/8 SCU 3500 πόδια, 8/8 AST 8000 πόδια, θερμοκρασία εδάφους 6 βαθμοί Κελσίου, άνεμος 10 κόμβοι
Το πλήρωμα ζητά να επαναλάβει η Κοζάνη το μετεωρολογικό δελτίο κάτι που ο «Φίλιππος» κάνει ένα λεπτό αργότερα. Το μετεωρολογικό δεν τους λέει πολλά πράγματα, το πλήρωμα του BBR ασφυκτιά μέσα στη «σούπα», πνίγεται στα 6.000 πόδια. Θεωρούν ότι η μόνη διέξοδος είναι στα χαμηλότερα και αρχίζουν κάθοδο για τα 3.500 πόδια μήπως και βρουν ένα σημάδι που θα τους δείξει τον δρόμο και θα τους βοηθήσει να βγουν στην τελική για την προσγείωση.
Δυστυχώς, οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν σε όλη την περιοχή του όρους Μεταξά δεν βοηθούν. Η πυκνή νέφωση που έχει σκεπάσει την περιοχή του Σαρανταπόρου, δεν αφήνει να φανούν οι παγίδες που κρύβονται στα υψώματα που σφίγγουν τον κλοιό γύρω από το YS-11 της Ολυμπιακής. Το έμπειρο πλήρωμα κρίνει ότι δεν μπορεί να συνεχίσει για Κοζάνη. Αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο, στρίβει δεξιά 180 μοίρες και συνεχίζει για δύο λεπτά μια πορεία μεταξύ 214 και 233 μοιρών με ταυτόχρονη άνοδο στο ύψος των 4.500 ποδών.
Το βαρύ πέπλο της νέφωσης, δεν λέει να σχιστεί. Αδιέξοδα παντού. Αποφασίζουν ταχεία κάθοδο με βαθμό 1.100 ποδών και οριζοντιώνουν στα 3.880 πόδια. Μένουν εκεί για μόλις 45 δευτερόλεπτα, το πλήρωμα βλέπει από ένα τυχαίο σκίσιμο της ομίχλης ένα διαφορετικό χρώμα από αυτό των νεφών. Η εικόνα στα μάτια του έμπειρου κυβερνήτη δεν είναι άγνωστη, είναι όμως η τελευταία. «Τράβα Νίκο, τράβα να βγούμε…», ίσως ήταν τα τελευταία λόγια προς τον συνάδελφό του. Ενστικτωδώς κολλούν και οι δυο το χειριστήριο στην κοιλιά τους, τραβούν με όση δύναμη έχουν και το «Romeo» σηκώνει μούρη απότομα. Η στάση του αυτή κρατά μόλις 12 δευτερόλεπτα και συνοδεύεται από έντονες ταλαντεύσεις και κραδασμούς. Απώλεια στήριξης; Έτσι φαίνεται, μα συνεχίζει να ανεβαίνει παράλληλα με την πλαγιά. Στις 09.37 δεν μπορεί πια. Η κοιλιά του «Νήσος Μήλος» γλείφει την πλαγιά του Μεταξά, το αεροπλάνο γλιστρά, αναπηδά και σχεδόν εφαπτόμενο με το έδαφος συντρίβεται φλεγόμενο σε απόσταση 250 μέτρων από το σημείο της πρώτης επαφής και σε υψόμετρο 4.190 ποδών.
Τα τηλέφωνα παίρνουν φωτιά λίγα λεπτά αργότερα, όταν η Κοζάνη και η Λάρισα αδυνατούν να επικοινωνήσουν πλέον με το SX-BBR. Μόλις δίδεται το σήμα ότι το αεροσκάφος εξαφανίστηκε και πιθανότατα να έχει καταπέσει σε μια από τις ορεινές περιοχές του Σαρανταπόρου και του Μεταξά, σημαίνει συναγερμός. Η αστυνομία ειδοποιεί το κοινοτικό γραφείο ότι χάθηκε το αεροπλάνο της Ολυμπιακής. Ο γραμματέας βγαίνει τρέχοντας από το κοινοτικό κατάστημα στην πλατεία και ενημερώνει όλους όσοι βρίσκονταν εκείνη τη στιγμή στο καφενείο.
Μεταξύ αυτών και ο Γιάννης Γκουζιώτης που εργαζόταν τότε σε ένα λατομείο, το οποίο λόγω των κακών καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν εκείνο το πρωινό, έμεινε κλειστό. «Ήμασταν στο καφενείο στην πλατεία και μόλις μας ενημέρωσε ο γραμματέας μαζευτήκαμε 11 άτομα και με ένα αγροτικό ξεκινήσαμε να βρούμε το αεροπλάνο. Την περιοχή την ήξερα καλά γιατί για τέσσερα χρόνια ήμουν φύλακας στη βάση του ΟΤΕ που βρίσκεται στην» μας είπε μετά από 33 χρόνια ο κ. Γκουζιώτης. Το 2009 που είχαμε μιλήσει μαζί του ήταν 78 χρονών. Τρία χρόνια αργότερα πέθανε. «Όταν είδα το έδαφος να καίγεται σε μια ευθεία γραμμή, λες και έβαλε κάποιος φωτιά επίτηδες, κατάλαβα ότι το κακό που έγινε ήταν μεγάλο» μας διηγήθηκε ο κ. Γκουζιώτης,, συμπληρώνοντας πως «μόλις φτάσαμε επάνω από τη μικρή χαράδρα, είδαμε το αεροπλάνο σπασμένο στη μέση να καίγεται, το ίδιο και οι άνθρωποι». Οι φωνές των κατοίκων του χωριού για να εντοπίσουν τυχόν επιζώντες αντιλαλούσαν μάταια στις πλαγιές του βουνού. Όλοι ήταν νεκροί, 46 επιβάτες και το τετραμελές πλήρωμα.
Όπως θυμήθηκε ο κ. Γκουζιώτης, προσπάθησαν να τραβήξουν μερικούς επιβάτες από τη φωτιά, αλλά δεν κατάφεραν και πολλά. Όλοι ήταν συγκεντρωμένοι σε ένα σημείο, ο ένας επάνω στον άλλον, μια στοίβα ανθρώπων, έτσι όπως πετάχτηκαν από το YS-11, μετά το σύρσιμο του από την αναπήδηση στην πλαγιά του βουνού. Σε λίγο στο σημείο της πτώσης άρχισαν να καταφθάνουν άνδρες της ασφάλειας, αστυνομία, στρατός και άλλος κόσμος. Η περιοχή αποκλείστηκε και την επόμενη μέρα ξεκίνησε το μακάβριο έργο της αναγνώρισης των πτωμάτων, το οποίο σύμφωνα με δημοσιεύματα των εφημερίδων της εποχής εκείνης, ήταν πολύ δύσκολο λόγω της απανθράκωσης.
ΤΑ ΝΕΑ ΔΙΑΔΙΔΟΝΤΑΙ
Το αεροπορικό δυστύχημα στον Μεταξά της Κοζάνης συγκλόνισε, όπως ήταν φυσικό, το πανελλήνιο. Το θέμα ήταν στην κορυφή της ειδησεογραφίας των επόμενων πέντε ημερών και στην συνέχεια «έπεσε» στην σειρά των θεμάτων.
Στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων της εποχής κυριάρχησαν φωτογραφίες με σκληρό περιεχόμενο. Χαρακτηριστικό είναι το πρωτοσέλιδο του Ριζοσπάστη με ημερομηνία 24 Νοεμβρίου 1976, στο οποίο απεικονίζεται φωτογραφία των συντριμμιών και δίπλα σε αυτά απανθρακωμένοι σοροί. Πιο σκληρή η εικόνα της εφημερίδας «Μακεδονία», η οποία στο κάτω δεξί μέρος της σελίδας δημοσίευσε μια μεγάλη φωτογραφία με τα θύματα με λεζάντα «καρβουνιασμένα τα πτώματα των επιβατών του μοιραίου αεροσκάφους της Ολυμπιακής, καθιστούν σχεδόν αδύνατη την αναγνώρισή τους».
Ο τύπος για τις επόμενες ημέρες φιλοξενεί ρεπορτάζ για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες έγινε το δυστύχημα εστιάζοντας στις κακές καιρικές συνθήκες και στις ελλείψεις του αεροδρόμιου Κοζάνης και άλλων περιφερειακών αεροδρομίων. Τονίζεται δε η εμπειρία των χειριστών με χιλιάδες ώρες πτήσεις στον τύπο του αεροσκάφους. Ένα ακόμη στοιχείο που πρέπει να αναφερθεί είναι η δημοσίευση της λίστας επιβατών κάτι που συνηθιζόταν εκείνη την εποχή.
ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΤΩΝ ΗΠΑ
Το αεροπορικό δυστύχημα της Ολυμπιακής έξω από το χωριό Μεταξά, απασχόλησε και την Κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών. ‘Έξι Κυβερνητικά έγγραφα που ανταλλάχθηκαν μεταξύ του StateDepartment, της FAA (Ομοσπονδιακή Διοίκηση Αεροπορίας), των Πρεσβειών και Προξενείων των ΗΠΑ σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη καθώς και τα γραφεία Εξωτερικών Υποθέσεων των ΗΠΑ σε Κρήτη και Αθήνα, ήρθαν στο φως από τον διεθνή μη κερδοσκοπικό οργανισμό ΜΜΕWikiLeaks.
Το πρώτο έγγραφο έχει ώρα 16:34, λίγες ώρες μετά την πτώση του αεροσκάφους. Ενημερώνει για το δυστύχημα και την τοποθεσία αναφέροντας τον αριθμό επιβατών (46) και του πληρώματος (4). Στο έγγραφο γίνεται αναφορά πως ανάμεσα στους επιβάτες υπήρχαν και αλλοδαποί εκ των οποίων δυο Αμερικανοί πολίτες τα στοιχεία και η οικογενειακή κατάσταση των οποίων περιγράφονται με λεπτομέρεια.
Με λεπτομέρειες περιγράφεται και ο τόπος της συντριβής όπως αναφέρθηκε από την «τοπική χωροφυλακή». Ταυτόχρονα επισημαίνεται η χώρα κατασκευής του αεροσκάφους (Ιαπωνία) και πως πρόκειται για το δεύτερο αεροσκάφος ίδιου τύπου που συντρίβεται.
Το δεύτερο έγγραφο που παρουσιάζεται από την WikiLeaks έχει ημερομηνία 24/11/1976 και ενημερώνει για την λίστα επιβατών και πληρώματος. Αναγράφονται όλα τα ονόματα και αργότερα με νέο έγγραφο (12:20), γίνεται αναφορά στους δυο Αμερικανούς πολίτες πως ήταν οι μοναδικοί με τέτοια υπηκοότητα στο αεροσκάφος. Περίπου δυο ώρες αργότερα (14:32) εμφανίζονται δυο νέα τηλεγραφήματα προς τις οικογένειες των θυμάτων στην Αριζόνα και στο Ιλινόι που τους ενημερώνει για τον θάνατο των συγγενών τους, τις συνθήκες που έγινε το δυστύχημα και τις κινήσεις της Αμερικανικής Πρεσβείας για τα διαδικαστικά.
πρώτο έγγραφο
τρίτο έγγραφο
πέμπτο έγγραφο
δεύτερο έγγραφο
τέταρτο έγγραφο
έκτο έγγραφο
Η ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΠΤΗΣΗΣ
23 Νοεμβρίου 2015: Μέσα στον δαιμονισμένο αέρα εκείνου του πρωινού ακούγονται με δυσκολία οι ψαλμοί του παπά Κώστα κατά την διάρκεια της επιμνημόσυνης δέησης. Στο χέρι του κρατάει έναν μπλε φάκελο που περιέχει τη λίστα επιβατών. Απέναντί του στέκονται με τα κεριά στα χέρια ο Χάρης και η Βίκυ. Ο Χάρης νιώθει περίεργα που «οργάνωσε» όλο αυτό που συμβαίνει. Μέσα σε δυο 24ωρα αποφάσισε να ανοίξει το βιβλίο της ζωής του στο κεφάλαιο «πατέρας» και να ξύσει την πληγή που είχε κλείσει καλά μετά από 39 χρόνια.
«Ο πατέρας μου ήθελε να πάει στην Θεσσαλονίκη, αλλά λόγω κακοκαιρίας επέλεξε την πτήση αυτή για να κατέβει στην Λάρισα και από εκεί να φτάσει στον τελικό του προορισμό. Είμαι συγκλονισμένος που βρίσκομαι εδώ έστω 39 χρόνια μετά. Δεν έχω λόγια να περιγράψω για το πως νιώθω που πατάω το μέρος που βρέθηκε ο πατέρας μου. Όσο μάλιστα διαπιστώνω πως το αεροδρόμιο της Κοζάνης και ο διάδρομος προσγείωσης βρίσκεται σε ελάχιστη απόσταση από εδώ, χτυπάει κάτι μέσα μου πολύ περίεργα» μας λέει ο Χάρης.
Στο σημείο της συντριβής υπάρχει και ένας μαρμάρινος σταυρός με μια επιγραφή χαραγμένη στη μνήμη του υποσμηναγού Γιάννη Ζήκου, επιβάτη της μοιραίας πτήσης, που στήθηκε από τους γονείς του. Η φωτογραφία του υποσμηναγού κοιτά προς το εσωτερικό της εκκλησίας και συναντά τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες κάποιων επιβατών που ξεκουράζονται στο ιερό με την πλάτη γυρισμένη στην Ανατολή. «Αν μη τι άλλο θέλω να επισκέπτομαι τον τόπο πολύ πιο συχνά. Το ιδανικό θα ήταν κάθε χρονιά 23 Νοεμβρίου να βρίσκομαι εδώ. Έχω σκεφτεί να βάλω κάτι εδώ στην μνήμη του πατέρα μου ή να κάνω κάτι από κοινού με συγγενείς των θυμάτων. Να προσπαθούσαμε όλοι μαζί να βρεθούμε και να μοιραστούμε την θλίψη μας. Δεν ξέρω, σκόρπιες σκέψεις κάνω» τονίζει ο Χάρης και συμπληρώνει «το περίεργο είναι ότι έρχομαι πρώτη φορά αλλά νιώθω μια οικειότητα με το μέρος . Νιώθω πως ένα κομμάτι του μέρους είναι δικό μου κατά κάποιο τρόπο».
Την «ηρεμία» της συζήτησης σπάει ο ήχος δυο μαχητικών αεροσκαφών της πολεμικής αεροπορίας. Τα δυο Μιράζ πετούν προς την Κοζάνη για να εκτελέσουν πρόγραμμα ασκήσεων. Ο Χάρης κοίταξε το ρολόι του και μου το έδειξε: «09:37. Η ώρα που έπεσε το αεροπλάνο του πατέρα μου. Σύμπτωση ή σημάδι…» αναρωτιέται.
Το ρεπορτάζ της 23ης Νοεμβρίου 2015
39 χρόνια από την αεροπορική τραγωδία στον Μεταξά Κοζάνης
το ρεπορτάζ μεταδόθηκε από το www.kozani.tv και την τηλεόραση του Flash και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Ο Χρόνος" Κοζάνης
Για το project Η «ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ» ΜΕ ΤΗΝ ΠΤΗΣΗ 830 ΤΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗΣ εργάστηκαν οι:
Δημοσιογραφική έρευνα - επιμέλεια - κείμενα: Σωκράτης Μουτίδης
Κατασκευή ιστοσελίδας - Γραφικά : Γιώργος Τσαρτσιανίδης
Φωτογραφίες: Σωκράτης Μουτίδης, Γιώργος Τσαρτσιανίδης, Δημήτρης Στραβού, Βασίλης Σαριδάκης, Νίκος Πάπιστας, Νίκος Κωσταρέλλας, Werner Fischdick, Harro Ranter
Βίντεο: Σωκράτης Μουτίδης
Drone: Δημήτρης Στραβού
Ο Κώστας Γαβριλάκης βοήθησε στην αναζήτηση πληροφοριών της έρευνας
Η Egnatia Aviation και ο Γενικός Διευθυντής Δημήτρης Λυμπεράκης στην προσομοίωση της πτήσης